TÜRK-İŞ Araştırmasının 2023 Kasım ayı sonucuna göre;

• Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı)  14.025 TL’ye,
• Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlariçin yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 45.686,81 TL’ye,
• Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 18.239,8 TL’ye yükseldi. 

* Harcama tutarları, yuvarlama nedeniyle, toplamda farklı olabilmektedir.

TÜRK-İŞ’in verilerine göre “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Kasım 2023’te şu şekildedir:

• Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 2,49 oranında gerçekleşti.
• On bir aylık değişim oranı ise % 72,50 olarak tespit edildi.
• Son on iki ay itibariyle değişim oranı  % 80,12 oldu.
• On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı ise % 86,42 olarak hesaplandı.

TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Kasım 2023 itibariylegözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:

●Süt, yoğurt, peynir grubunda;

Süt fiyatları geçen aya göre %8,5 artarak  marketlerde ortalama litresi 34,5 TL’den satılmakta. Peynir ve yoğurt fiyatları ise geçen ayki seviyesini korudu.

●Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta;

Et fiyatlarında geçen aya göre ciddi bir değişiklik görünmemekte olup, marketlerin pek çoğunda dana kıyma ortalama 331 TL’den, dana kuşbaşı ise ortalama 356 TL’den reyonlardaki yerini aldı. 

Tavuk fiyatları kasım ayında kg fiyatı ortalama 69 TL ile marketlerde yer alırken, yumurtanın tanesi ortalama 3,77 TL’den satılarak geçen aya göre bir miktar düştü.

Geçen ayda olduğu gibi bu ayda hamsi tezgahlarda kg fiyatı 100 TL’den satılmaya devam etmekte. Kış mevsimine girdiğimiz bu günlerde balık çeşitliliğinin artması sebebiyle tezgahlarda en çok talep gören deniz balıkları bu ay ortalama 172 TL’den satıldı.

Kuru baklagillerin tamamında artış yaşandı. Bu grupta en yüksek artış nohutta görüldü. Nohut geçen aya göre ortalama %21 artış gösterdi. Kasım ayında nohut fiyatları marketlerde ortalama kg fiyatı 85 TL’den yerini aldı. 

●Ekmek ve tahıllar grubunda;

Ankara’da 200 gramlık ekmek fiyatı 7 TL’den satılmaya devam etmekte. 4 kişilik ailenin aylık sadece ekmek masrafı 735 TL.

Tahıllar grubunda geçen aya göre az da olsa bir artış yaşanmakta. Kasım ayı içinde pirinç fiyatları ortalama kg fiyatı marketlerde 71 TL’den satılmakta olup, bulgur, un ve irmik fiyatları ise geçen aya göre sınırlı seviyede arttı.

●Taze sebze-meyve grubunda;

Bu ay sebze fiyatlarında karnabahar ve köy biberinde yüksek fiyat düşüşü gözlemlendi. Geçen ay köy biberi pazar tezgahlarında ortalama 35 TL’den satılırken bu ay ortalama 20 TL’den satıldı. Karnabaharda geçen ay kg fiyatı ortalama 37,5 TL’den satılırken bu ay ortalama 20 TL’den satıldı.

Ispanak, semizotu, yeşil soğan, kabak, patlıcan, salatalık ve kara lahana fiyatları tezgahlarda geçen ayki fiyatlarını korudu. 

Meyve tezgahlarında üzüm ve hurma ortalama kg fiyatı 50 TL olarak dikkatleri üzerine çekerken, sezonundan kaynaklı portakal ortalama 35 TL fiyatla tezgahlarda yerini aldı. Geçen ayda olduğu gibi bu ayda en düşük fiyatlı meyve mandalina oldu. Mandalina kg fiyatı 12,5 TL’den satılmakta.

Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 24,40 TL, ortalama meyve kg fiyatı 36,41 TL oldu. Hesaplamada -bu ay- 25’i sebze ve 8’i meyve olmak üzere toplam 33 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 25,64 TL olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı”na dâhil edilmektedir).

●Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;

Avrupa’daki kuraklık ve buna bağlı olarak İspanya ve İtalya’daki zeytin ve zeytinyağı üretiminin düşmesi dünya üretimine de yansıdı. Ülkemizdeki zeytinyağı fiyatlarındaki artışın önemli faktörlerinden birisi de dış talebin artması. Avrupa’da yaşanan kuraklık nedeniyle zeytinyağı üretiminin düşmesi sonucu bu ülkelerin Türkiye’deki zeytinyağına olan talepleri arttı. Üreticinin artan maliyetleri ve dışarıdan gelen talep nedeniyle zeytinyağı fiyatları diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de artmaya devam etmektedir.

Zeytin yağı fiyatlarındaki artış bu ayda devam etmekte. Zeytinyağı fiyatları marketlerde ortalama litresi 300 TL’den satılmakta. Ayçiçek yağında ise fiyatlar geçen aya göre aynı kaldı. Tereyağı fiyatları ise bu ay %6 arttı.  

●Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden;

Zeytinyağı fiyatlarının artmasına sebep olan etkenler, zeytin fiyatlarınında artmasına sebep oldu. Siyah zeytinin kilosu ortalama 223 TL’den, yeşil zeytinin kilosu da ortalama 168 TL’den satılmakta.

Bu grupta yer alan şeker, reçel, çay, ıhlamur ve bal fiyatları geçen ayki seviyelerini korurken, pekmez de ise kısmi düşüş gerçekleşti.